مرگ سالانه بیش از ۲میلیون نفر براثر ابتلا به مالاریا

یادداشتی کوتاه به مناسبت روز جهانی مالاریا ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۸

مقدمه مالاریا از قدیمی ترین بیماریهای شناخته شده و یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی کشورهای گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان محسوب می شود.سالانه  500-300 میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده که ۲ تا ۳ میلیون نفر از آنان که عمدتا کودکان و زنان باردار هستند، جان خود را از دست می دهند. مهمترین استان های دارای مشکل در کشور، عبارتند از سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان است که در مجموع ۹۶ درصد از کل موارد را به خود اختصاص می دهند. مالاریا مالاریا یک بیماری عفونی است که توسط پشه آنوفل منتقل می شود. پشه آنوفل ناقل و میزبان نهایی انگل مالاریا است. از بین ۴۸۳ نوع آنوفلی که در دنیا شناسایی شده ۷۰ گونه قادر به انتقال بیماری مالاریا می باشندکه در ایران ۲۹ گونه آنوفل شناسایی شده که ۷ گونه آن به عنوان ناقلین قطعی مالاریا شناخته شده اند  مناطق معتدل و گرمسیری و نیمه گرمسیری زیستگاه اصلی این پشه می باشد.   

ویژگی های اجتماعی- اقتصادی – فرهنگی در انتقال این بیماری نقش اساسی دارد.  

  نشانه های مالاریا در آغاز بیماری مالاریا، نشانه های حذف نظیر خستگی، احساس دردعضلات، سردرد، تهوع و استفراغ، لرزهای خفیف و درد در ناحیه کمر ممکن است وجود داشته و دمای بدن به ۳۸ تا ۳۹ درجه سانتی گراد برسد. علائم اولیه مالاریا غیر اختصاصی است و با بسیاری از بیماری های عفونی حاد و  تب دار از جمله بیماریهای ویروسی و آنفلونزا اشتباه گرفته می شودوتشخیص آن مستلزم آن است که احتمال ابتلا به مالاریا را همواره مد نظر داشته باشیم. از خصوصیات بیماری مالاریا حملات بیماری می باشد که شامل سه مرحله لرز، تب و تعریق است. در مجموع یک حمله مالاریا ۶ تا ۱۰ روز طول می کشد. اما باید توجه کنیم که در اغلب بیماران حملات کلاسیک مالاریا و سیکل های منظم تب به خصوص در روزهای ابتدایی مشاهده نمی شود لذا به صرف اینکه تب بیمار سیکل منظم و یا لرز ندارد نباید تصور کنیم که وی مالاریا ندارد. روش های تشخیص مالاریا برای تشخیص مالاریا باید وجود انگل را در خون اثبات نمود. روش تشخیص طلایی مالاریا آزمایش لام خون محیطی است. درحال حاضر کیت تشخیص سریع که مبتنی بر شناسایی آنتی ژن عمل می نماید در کشور در دسترس است. استفاده از کیت تشخیص سریع بسیار ساده است و در مدت ۲۰دقیقه نتیجه آزمایش آن به دست می آید. درمان درمان مالاریا در مراکز بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی رایگان و تحت پروتکل نظارت مستقیم است. درمان بیماران مالاریایی مبتنی بر تشخیص آزمایشگاهی است. شروع درمان بیمار در اولین فرصت پس از تشخیص انجام می شود.

هم اکنون کشور ایران در مرحله حذف بیماری قرار دارد یکی از ارکان اساسی حذف مالاریا در کشور کشف و درمان بیماران مبتلا در کمتر از ۲۴ ساعت پس از بروز علائم بالینی است.

در حال حاضر در جزیره کیش واحد مالاریا با ۵ نیروی انسانی زبردست که خود زیرمجموعه واحد کنترل و پیشگیری از بیماریها می باشد بطور هماهنگ و در راستای سندهای بالادستی نسبت به مراقبت و کنترل و بیماریابی وشناسایی مناطق پرخطر و بیماران بصورت روزانه مشغول فعالیت می باشند و با استفاده از جدیدترین ابزار تشخیصی بصورت رایگان پذیرای مراجعین می باشد. لذا کلیه افرادی که سابقه سفر به مناطق مالاریا خیز جهان و کشور را دارند و کلیه افرادبا تبعیت افغانستان، پاکستان و هند که کمتر از سه ماه از ورودشان به کشور می گذرد می توانند با مراجعه به واحد مالاریا نسبت به انجام آزمایش رایگان اقدام نمایند.    

  واحد کنترل و پیشگیری از بیماریها مرکز توسعه سلامت کیش حنانه پورمحمد  کارشناس بیماریها منابع مالاریا   دکتر عباس شهبازی-دکتر احمد رئیسی راهنمای مدیریت و برنامه ریزی مبارزه با مالاریا  دکتر داریوش ناصری نژاد درمان مالاریا در جمهوری اسلامی ایران-برنامه حذف مالاریا در جمهوری اسلامی  ایران