آدینه ای با هنرمندان و فرهنگیان کیش/ نوشتن درباره اربعین جز ادبیات تعلیمی و تربیتی است

آیا آموزش تعالیم دینی تنها مختص ایران است یا در تمام دنیا رایج است؟
به عقیده من ادبیات کودک، در همه جای دنیا تعلیمی است؛ یعنی هدف نویسنده و شاعر این است که یک چیزی را به کودکان بیاموزد؛ حال این می‌تواند مسائل آموزشی، تربیتی، اخلاقی، اجتماعی، رفتاری و … باشد. مثلا یک نویسنده می‌تواند به بچه‌ها یاد دهد که به بزرگ‌ترها احترام بگذارند یا به آن‌ها بگوید که با هم مهربان بوده و گذشت داشته باشند. تمام این مسائل، مبانی محتوایی و تعلیمی – تربیتی دارند که برای کودکان مدنظر قرار می‌گیرد. در یک کشوری مانند ایران یا هر کشور مسلمان دیگری، یکی از دغدغه‌های مردم می‌تواند این باشد که به بچه‌ها آیین و تعالیم دینی را آموزش دهند. حتی اگر مستقیم آموزش ندهند باید در قالب ادبیات و داستان از دین و محتوا دینی بگویند؛ از اصول دین و فروع دین بگویند؛ تفکرات تعلیمی دینی را به بچه‌ها بیاموزند. این یک امر طبیعی است که در اروپا هم اتفاق می‌افتد. در کشورهایی که مردم مسیحی هستند، کتاب‌هایی از حضرت عیسی و انجیل می‌نویسند؛ در کشورهای یهودی از مبانی دینی خودشان می‌نویسند. طبیعتا در کشور ما هم اتفاق می‌افتد.

ضرورت پرداختن به مسائل دینی مخصوصا اربعین در کتاب‌های کودکان چیست؟
خیلی از نویسنده‌ها دوست دارند در کتاب‌هایشان به بچه‌ها بگویند که چقدر خوب است که نماز بخوانند و عبادت کنند؛ چقدر خوب است که انسان هرچیزی را که می‌خواهد از خدا بخواهد و با خدا صحبت کند. این‌ها مسائل اخلاقی، اجتماعی و رفتاری است که بر اساس مبانی دینی به بچه‌ها آموزش داده می‌شود. یکی از این مبانی دینی مخصوصا در بین تشیع، موضوع ائمه‌اطهار (ع) است. تمام این امامان زندگی‌ای داشتند، مبارزاتی داشتند، باورها و اعتقاداتی داشتند، باید چنین موضوعاتی را به بچه‌ها بیاموزیم. یکی از این آموزه‌ها قّدر و قوی دینی ما، بحث واقعه کربلا و اربعین است؛ مسائلی است که برای امام حسین(ع) و خانواده ایشان پیش آمد. طبیعی است که اکثر مردم، هرساله در مراسم تاسوعا و عاشورا و اربعین شرکت می‌کنند، عزاداری می‌کنند و دلشان می‌خواهد بدانند این چیست! لذا نوشتن درباره امام حسین (ع)، واقعه عاشورا و در نهایت نوشتن درباره اربعین جز ادبیات تعلیمی و تربیتی است.

آیا نویسنده‌ای که در حوزه دین می‌نویسد، پژوهشگر است یا بدون مطالعه تحقیقاتی هم می‌شود نوشت؟
طبیعی است که هر نویسنده‌ای در هر حوزه‌ای که بخواهد کار کند، قطعا یک محقق و پژوهشگر است. یعنی بدون پشتوانه تحقیقی، پژوهشی و دیدن منابع معتبر نمی‌تواند کار مفیدی انجام دهد. به خصوص در حوزه مسائل دینی و به ویژه درباره محرم، اربعین و عاشورا. به گفته شهید مطهری درباره موضوع امام حسین(ع)، تحریفات زیادی صورت گرفته است. در طول تاریخ به خصوص از دوران صفویه، برای مداحی و روضه‌خوانی، مطالبی را خواندن که با واقعیت تناسبی ندارد؛ لذا برای حفظ شان امام حسین(ع)، یارانش و آن واقعه عجیب، قطعا باید نویسنده یک نگاه پژوهشی به مسائل داشته باشد و سره را از ناسره جدا کند! متاسفانه، در دوره ما به خاطر اهمیتی که خیلی‌ها نسبت به مرثیه‌سرایی، مداحی و واقعه کربلا دارند، نه تنها به حرف شهید مطهری گوش نکردند و این تحریفات را کنار نگذاشتند بلکه مسائل دیگری به نام واقعه کربلا و اربعین وارد روضه‌خوانی و قصه کردند که اگر اینها وارد داستان ادبیات شود بسیار بد و زشت خواهد بود. در همه حوزه‌ها به خصوص در حوزه دینی، نقش نویسنده بسیار پررنگ است. یعنی نویسنده قبل از اینکه اقدام به نوشتن کند و هنر خودش را در نوشتن ماجرا نشان دهد باید هنر تحقیق و پژوهش علمی خودش را اثبات و از منابعی استفاده کند که بر اساس پژوهش‌های لازم و در زمان حال می‌تواند معتبر باشد.

شما به عنوان یک نویسنده چه منبعی را به عنوان مرجع پیشنهاد می‌کنید؟
به عقیده من در حوزه عاشورا و اربعین یکی از بهترین منابعی که کار شده، پژوهش شده، خلاصه شده و در اختیار ما قرار گرفته است، کتاب «تحریفات عاشورا» شهید مطهری است. در این کتاب پشتوانه بسیار قوی قرار دارد؛ ما می‌توانیم به آن استناد کنیم و واقعیت‌ها و تحریف‌ها را نسبت به موضوع اربعین بشناسیم.