خلیج فارس؛ نامی به بلندای تاریخ

دهم اردیبهشت ماه روز خلیج فارس؛

خلیج فارس؛ نامی به بلندای تاریخ

سابقه نام خلیج فارس به گواه اسناد تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی به ۲ هزار و ۵۰۰ سال پیش می‌رسد.

قدمت خلیج فارس با همین نام چندان دیرینه است که بسیاری از تاریخ نگاران بزرگ، خلیج فارس را گهواره تمدن عالم یا خاستگاه نوع بشر می‌دانند.

امروز دهم اردبیهشت روز ملی خلیج فارس است، دراین روز ساحل نشینان غیور خلیج فارس دست متجاوزان پرتغالی را از جزیره هرمز در نزدیکی تنگه راهبردی هرمز کوتاه کردند و به اشغال بیش از ۱۰۰ ساله غارتگران در این منطقه پایان دادند.

این روز بزرگ برای پاسداشت هویت ایرانی خلیج فارس با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۴ وارد تقویم رسمی کشورمان شد.

جعفر مرادی شهدادی روزنامه نگار هرمزگانی پیشنهاد دهنده اصلی انتخاب نام خلیج فارس بود.

خلیج فارس در اسناد تاریخی

نام خلیج فارس با دریانوردی ایرانیان همزاد است.

ساکنان باستانی این منطقه، نخستین انسان‌هایی بودند که روش دریانوردی آموختند، کشتی اختراع کردند و شرق و غرب را به یکدیگر پیوند دادند.

بیشتر بخوانید؛ نشست هم افزایی دو نیروی دریایی ارتش و سپاه در بندرعباس

رویکرد جدی و عملی نیاکان ما ایرانیان در خلیج فارس با نام داریوش بزرگ (شاه هخامنشی) و به سال‌های سده پنجم پیش از میلادبر می‌گردد، زمانیکه داریوش بزرگ نخستین ناوگان دریایی جهان را به وجود آورد.

در کتیبه داریوش از خلیج فارس به نام دریایی که ازپارس می‌آید نام برده شده و این نخستین و مهمترین مدرک تاریخی موجود درباره نام خلیج فارس است.

دکتر حسن گنجی پدر جغرافیای ایران استفاده از یک عنوان جعلی برای خلیج فارس را مربوط به سال‌های بعد از ۱۹۵۸ می‌داند که بدنبال فراخوان اتحادیه عرب مطرح شد و بدنبال آن برخی جغرافی دانان و تاریخ دانان ملی گرای عرب با سیاست این عنوان را در رسانه‌های غربی به کار می‌برند.

به گفته وی این نامگذاری جعلی تنها از روی انگیزه‌های سیاسی و تعصبات قومی صورت گرفت.

بر اساس اسناد تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی قبل از دهه ۶۰ میلادی هیچ نامی از پسوندی به غیر از خلیج فارس دیده نمی‌شود.

بیشتر افرادیکه در مورد دریای پارسی و دریای مکران مطلب نوشته‌اند بیگانگان و به ویژه انگلیسی‌ها بوده‌اند، زیرا به لحاظ موقعیت ویژه‌ای که در این منطقه داشته‌اند کوشیده‌اند تا حقیقت نهفته بماند و نام‌های جعلی و ناقص جایگزین اسامی حقیقی شود.

رامین آذر مهمر کارشناس تاریخ می‌گوید: اصطلاح جعلی را نخستین بار سرچارلز بلگریو نماینده سیاسی بریتانیا در خلیج فارس در سال ۱۳۴۵ شمسی مطرح کرد که برنامه‌ای در راستای سیاست‌های منطقه‌ای این استعمارگر پیر بود.

با ثبت آیین‌ها و میراث‌های فرهنگی کرانه ساحلی با پسوند خلیج فارس در میراث ناملموس، مالکیت فکری و برنامه حافظه جهانی یونسکو این نام جهانی شده است و در مراوده‌های و برنامه‌های فرهنگی در دنیا استفاده می‌شود.

مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی می‌گوید: سازمان میراث فرهنگی در سال ۲۰۱۱، براساس کنوانسیون ۲۰۰۳ «دانش لنج‌سازی و دریانوردی با نام “خلیج‌فارس” را در فهرست میراث ناملموس بشری یونسکو ثبت کرد.

مصطفی پورعلی می‌افزاید: در برنامه حافظه جهانی نیز دو فقره میراث مستند از طرف ایران ثبت جهانی شده که هر دوی آن‌ها تاکید بر نام «خلیج‌فارس» دارند.

گزارش از شکر دولتشاهی