کشف زیبای های بی منتهای خلیج فارس و سواحل کیش زیبا با «محمد رضا نادری» مدرس غواصی و مستند ساز زیر آب

کشف زیبای های بی انتهای خلیج فارس و سواحل کیش زیبا با «محمد رضا نادری» مدرس غواصی و مستند ساز دنیای زیرآب

محمدرضا نادری هستم ، متولد ۱۳۵۳ ،  دانش آموخته رشته شیمی محض از دانشگاه خوارزمی.
همزمان با دوران دانشجویی از سال ۱۳۷۶ به صورت حرفه ای کار تدریس شیمی را در مقاطع تحصیلی دبیرستان را شروع کردم.

از حدود ۱۵ سال پیش با اولین تجربه غواصی تفریحی در جزیره کیش، دریچه ای از زیبایی های خلیج فارس و دنیای زیر آب برای من باز شد.
در اولین غواصی دیدن ماهی های زینتی با طرح ها و رنگ های کم نظیر و انبوه مرجان ها، تاثیر خاص و عمیقی روی من‌ داشت به گونه ای که مسیر زندگی من را در میانسالی متحول کرد.
این تحول منجر شد که به دنبال تکرار این تجربه زیبا باشم و مجددا غواصی را در غالب یک تور کامل در سفرم به یکی از کشورهای غرب اسیا ، با یکی از مراکز غواصی PADI ( انجمن حرفه ای مدرسین غواصی ) انجام بدم.
وقتی مربی همراهم علاقه من به غواصی رو دید ، به من پیشنهاد داد که آموزش غواصی ببینم. و بعد از اینکه متوجه شد از ایران اومدم ، مدرسین جزیره کیش رو برای گذروندن دوره غواصی به من پیشنهاد داد.
بعد از گذراندن دوره های اوپن واتر با استاد علی طبرسی و دوره های ادونس و امداد ونجات با آقای میثم رضایی،  دوره حرفه ای دایومستر را خدمت جناب استاد قاسم نرگسی که به نوعی شناسنامه غواصی جزیره کیش هستند گذراندم .
در ادامه با راهنمایی استاد نرگسی از سال ۱۳۹۱ تهیه فیلم و تصویر از دنیای شگفت انگیز زیر آب  را شروع کردم به نوعی در مرکز غواصی کیش اولین ویدئو کلیپ های تبلیغاتی از دنیای زیر آب جزیره کیش را تصویر برداری ، تدوین و تولید کردم.
درنهایت ادامه ساخت این کلیپ ها در سال ۱۳۹۶، با همکاری صدا و سیمای مرکز کیش منجر به مستند زیبای ساکنین صخره های مرجانی شد. این مستند با معرفی ۲ سایت مرجانی زیبای بیگ کورال و زوبیچ به نوعی مثل یک اطلس تصویری به زبان ساده  برای مرجان های و آبزیان زینتی کیش شد.
در ادامه بسیار مایل بودم دیگر علاقه مندان را نیز در عرصه عکاسی و تصویر برداری زیر آب باخودم همراه کنم ، تا بتوانم تجربیاتم را  با آنها اشتراک بگزارم و اما این کار نیاز به داشتن تخصص و مدرک مدرسی غواصی داشت.
برای این منظور باتوجه اینکه دوره های مدرسی PADI در  ایران برگزار نمی شود، ناچار شدم به خارج از کشور سفر کنم و طی یک ماه زیر نظر اساتید برجسته فرانسوی دوره مدرسی را که به زبان انگلیسی برگزار میشد بگذرانم. درنهایت بعد از قبولی در آزمون های تئوری و عملی مربوطه که بسیار سنگین بود، موفق به اخذ مدرک مدرسی بین المللی غواصی از موسسه بسیار معتبر PADI شدم.
یکی از تخصص های مورد علاقه من برای آموزش تصویر برادری و عکاسی زیر آب بود که به همراه سایر تخصص از جمله تخصص غواصی با هوای غنی شده ،  موفق به اخد مدرک مدرسی این تخصص ها نیز از PADI شدم و درحال حاضر این مواد را نیز به هنر جویان موزش میدهم ، بخصوص تصویر برداری زیر آب را دلیل علاقه و تجربیاتم در مستند سازی دنیای زیر آب.
هم اکنون منتخبی از عکس ها و فیلم های تهیه شده از طرف اینجانب در صفحه ای بنام زیبایی های خلیج فارس در دسترس علاقه مندان و قابل بازدید است.
آنچه که در دوره های مدرسی و غواصی ما بسیار اهمیت دارد ، ارائه آموزش های زیست محیطی به ویژه در زمینه مراقبت از زیستگاه های دریایی است که با در دوره های PADI نیز تحت عنوان طرح آگاهی ارائه میشود. علاوه مدرسی غواصی و مستند سازی ، همکاری با سازمان محیط زیست کشور در تهران و محیط زیست و شیلات کیش در زمینه اطلاع رسانی از گردشگری پایدار در زمینه دنیای زیر اب از فعالیت هایی است که در حد توان انجام میدهم.
به عنوان مثال غذا دادن به ماهی ها موردی است که در نظر برخی از افراد اقدام مناسبی است، در حالیکه که دستگاه گوارش آنها به گونه ای طراحی شده که باید از همان چرخه زیستگاهی خودشان از آن تغذیه کنند. پس غذا دادن به آنها نوعی آسیب رساندن به این چرخه است.
معمولاً همه علاقه مندان به غواصی در خصوص محیط زیست و حفاظت از آن مشارکت و احساس مسئولیت دارند.
ما مدرسین غواصی در برگزاری دوره های خود ، آموزش های مرتبط با اهمیت حفظ زیستگاه های مرجانی نیز داریم و نوعی هر غواص دوره دیده می تواند به عنوان یک محیط بان در ضمن غواصی های خود نقش آفرینی کند.
به عنوان مثال به هنرجویان خود آموزش می دهیم  در سایت های مرجانی به چه شکلی رفتار کنند تا صدمه ای به زیستگاه ها وارد نشود و به سایر افراد نیز در این زمینه آگاهی رسانی کنند.

در رابطه تنوع گونه های آبزی و مرجان های اطرف جزیره کیش توضیح بفرمایید الان چه شرایطی دارد و چه اقدامی باید بکنیم؟

سال ۱۳۹۲ وقتی اولین تصاویر را مب گرفتم، پیشکسوتان غواصی با دیدن ان می گفتند ، ای کاش فیلم ها و تصاویر سال های ۱۳۸۲ را می دیدی. همان موقع متوجه شدم که طی این سال ها تغییراتی در گونه های جانوری کیش تحمیل شده است و مرجان ها و ماهیان را تحت تاثیر قرار داده که مهمترین علت آن افزایش گرمایش زمین است.
هم اکنون بیش از یک دهه از مستندسازی بنده از مرجان ها و دنیای زیر آب کیش می گذرد و با مقایسه فیلم های قدیم و جدید از زیر آب، به وضوح می بینم به علت تداوم گرمایش زمین و از بین رفتن مرجان ها تغییرات زیادی به این زیستگاه های مرجانی کم‌ نظیر تحمیل شده است.
اما آنچه که ما می توانیم انجام دهیم چیست؟
باتوجه به اینکه گرمایش زمین که به علت افزایش گازهای گلخانه ای پدید آمده ، می توان با کاهش تولید کربن دی اکسید از طریق کاهش استفاده از سوخت های فسیلی و هر آنچه که فرایند تولید این گازها را کاهش دهد، در مسیر کاهش روند گرمایش زمین و حفاظت از زیستگاه های مرجانی قدم های موثری برداشت.
از طرفی دیگر نریختن زباله و پلاستیک در آب نیز از دیگر اقداماتی است که با آموزش و نظارت می توان از آن جلوگیری کرد و از مرگ و میر کاهش تنوع زیستی دنیای زیر آب جلوگیری کرد.
به همین دلیل ارائه آموزش لازمه موفقیت است و معتقدم هر آگاهی می تواند گام مهمی در این راستا بردارد.
بنده کتاب درسی شیمی دبیرستان را تدریس می کنم اما در کنار آن به مدت دوسال کتاب درسی محیط زیست را تیز در دبیرستان تدریس کردم.
معتقدم برای افزایش تاثیر گذاری آموزش ها باید اهداف و محورهای آموزش مستندسازی و تصویر سازی شود چراکه دانش آموزان با دیدن تصاویر و عکس های دنیای زیر اب به صورت ملموس تری با محیط زیست آشنا می شوند.

در رابطه با مستندهایی که ساخته اید در چه رسانه هایی منتشر شده و اینکه در فستیوال های مختلف حائز رتبه شده اید؟

طی سالهای گذشته مستندی های زیادی در قسمت های مختلف خلیج فارس از جمله کیش ، قشم و عسلویه تهیه کردم. مستند ساکنان صخره های مرجانی(با همکاری صدا و سیمای مرکز کیش) ، مستندهای کوتاه از کشتی مغروق داما و سایت الدوراد یا تندیس ها در کیش، مستند غواصی در سوپر تانکر مغروق و جزایر اطراف قشم و مستند کشتی مغروق سلطان در عسلویه که بسیاری از آنها از شبکه های مستند، سیمای کیش و سایر شبکه های استانی و همچنین بسیاری از رسانه های اینترنتی پخش شده اند.
مستند ساکنین صخره های مرجانی یکی از فیلم های منتخب جشنواره داخلی موج کیش شد و لوح تقدیر دریافت کرد و همینطور در جشنواره خارجی بلگراد جزو پنج فیلم برگزیده انتخاب شد و موفق به دریافت لوح مربوطه شد.

در مورد محیط زیست که آلودگی های مختلفی از جمله آلودگی نفتی و زباله ها به آن تحمیل می شود که می تواند غواصی را نیز متحمل خسارت کند در این ارتباط بفرمایید چه توصیه ای دارید و به نظرتان چه اقداماتی بلید برای حفاظت و معرفی داشته های زیبای کیش انجام داد؟
در چند ماه که اخیر فرصتی برای حضور بیشترم در کیش فراهم شده با مشاهده برخی موارد بسیار متاثر می شوم،  چراکه در گوشه و کنار سواحل، بطی های شیشه ای شکسته، ته سیگارها و زباله های مختلفی می بینم.
با توجه به بازخوردهای اجتماعی یکی از مسائل مهمی که می تواند در این زمینه با استفاده از آن فرهنگ سازی شود آموزش بوده و در کنار آن برخوردهای قانونی با قانون گذاری و اجرای صحیح آن در جامعه بسیار موثر خواهد بود.
با توجه به تجربه موفق کیش در رانندگی که در صورت تکرار و انجام تخلف امکان دیپورت شخص خاطی از جزیره وجود دارد ، می توان با ایجاد ساز و کاری در حوزه حفاظت از محیط زیست نیز تجربه موفق داشت و لزوم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی را به آن تعمیم داد چراکه جزیره کیش به عنوان مروارید خلیج فارس از لحاظ مخاطره ها و آسیب های محیط زیستی به مرز بحران رسیده است.
از خاطرات تلخ و شیرین خود در دنیای زیر آب چند نکته ای را بفرمایید؟
از خاطرات بد، به عنوان مثال با رفتن به منطقه ای که فکر می کنید بخشی از طبیعت بکر و دست نخورده است، با دیدن انواع زباله ها ، انرژی و حس مثبت شما از بین می رود. و اما خاطره خوش، در زمان کرونا ، حدود چهار ماه سفر به جزیره کیش محدود شد و در خرداد ماه ۱۳۹۹ مصادف با عید فطر سفرها به این جزیره از سر گرفته شد و من زمان پس از چند ماه به جزیره برگشتم
و برای غواصی به سایت سازه های بتنی رفتم، سایتی که با همکاری ونظارت اداره محیط زیست کیش ، برای ایجاد زیستگاه مصنوعی احداث شده.  به دلیل اینکه چهار ماه بازدید کننده ها و شناورهای کمتری به این نقطه سفر کرده بودند، در آنجا یک کوسه بلک تیپ بسیار وجود داشت که بدون توجه به ما با آرامش به مسیر خود ادامه داد و این صحنه برای من به یاد ماندی شد و یا درهمان روزها در اسکله دامون دقیقا تا نزدیک ساحل انواع ماهی ها از جمله طوطی ماهی به تعداد زیاد وجود داشت. انگار محیط زیست جزیره چهار ماه نفسی تازه کشیده بود.
با توجه به تجربیاتم از رفتارشناسی ماهی ها، متوجه شده ام در نقاط حفاظت شده، ماهیان و آبزیان جزیره کیش از آرامش بیشتری برخوردار هستند به راحتی می توان از انها عکس و فیلم و تهیه کرد و برعکس در نقاط با نظارت کمتر که شکار هم انجام میشود ، ماهی به محض دیدن افراد فرار می کنند.

مزیت های دریای کیش در روی آب و زیر آب را بفرمایید که چه درآمدهایی می توان از آن کسب کرد که ما از آن غافل هستیم؟

در غواصی تفریحی، بویژه برای آموزش آن، شدت جریان اب، شفافیت آب و جز و مد و دمای آب ، همگی المان هایی است ‌که  باید مساعد باشند و در جزیره کیش مجموع این شرایط به طور نسبی و میانگین در طول سال مساعد است.  به علت حضور مرجان ها شفافیت آب کیش از نقاط قوت مهم جزیره است و با توجه به دمای مناسب آب می توان در ۱۲ ماه سال در این جزیره غواصی کرد.
درحال حضر بسیاری از  کشورهای شرق و جنوب شرقی آسیا که شرایط دریایی مشابه دارند ، در طول سال گردشگران مختلفی را از کشورهای سراسر دنیا جذب می کنند که این امر گردش مالی قابل توجهی برای آنها حاصل میکند. جزیره کیش هم این پتانسیل را دارد، اما نیازمند بستر سازی مناسب و بیشتری به صورت کارشناسی شده و مطابق با استانداردهای روز جهانی است.
ایجاد تسهیلات جهت سرمایه گذاری، به روز رسانی ، ارتقای کیفی و توصعه تخصصی همراه با حمایت بیشتر از کلوپ های دریایی و افزایش مشارکت بومیان جزیره ضمن آموزش دادن آنها در عرصه های گردشگری دریایی، از جمله راهکارهایی است که در این عرصه موثر و مفید خواهد بود.

در مورد صید و‌ صیادی بفرمایید پاک ترین صید در این جزیره چیست؟
دانش و اطلاعات تخصصی و کامل را در این زمینه را کارشناسان محترم محیط زیست و شیلات جزیره دارند و طبیعتا آگاه سازی های لازم را انجام می دهند.
یکی از موارد مهمی مطلع شدن و توجه به قوانین و مقرارت روز از طریق شیلات جزیره است. به عنوان مثال اطلاع از گونه ها و مناطق ممنوع صید. اما متاسفانه مشاهده می شود که برخی از صیادان این مهم را رعایت نکرده و حتی گاها با لوازم غواصی در این مناطق صید می کنند و علاوه بر تاثیر منفی بروی محیط زیست، باعث صدمه به نگرش عمومی در مورد غواصی تفریحی می شوند و علی رغم اینکه مناطق صید ممنوع مدام از سوی متولیان امر اعلام می شود ، متاسفانه بازهم  به علت جذابیت مالی و تفریحی و هر دلیل دیگر اقدام به صید می کنند.

در رابطه با شاگردان تحصیلی و نیز هنرجویان غواصی که داشتید توضیح بدید؟

چون سالها تدریس شیمی انجام می دادم و در زمان های استراحت کوتاه بین  کلاس به جذابیت های دنیای زیر آب و غواصی اشاره می کردم ، بسیاری از شاگردها هم  به این مقوله علاقه مند شدند و بسیاری از هنرجویان غواصی من از این طیف بودند و هستند. برخی دیگر از هنر جوهای غواصی هم از طریق فیلم های مستند و تصاویر دنیای زیر آب در شبکه های اجتماعی بامن آشنا شدند.
در این سال ها در کنار مستندسازی در حدود هشتاد هنرجوی غواصی را در سطوح مختلف آموزش دادم.
با توجه به اینکه مدارک صادر شده از طرف PADI از طرف فدراسیون غواصی و نجات غریق کشور پذیرفته می شود برخی از هنرجوها بعد طی دوره حرفه ای دایومستر ، دوره مدرسی خودشون رو در داخل ایران و تحت آموزش فدراسیون طی می کنند.
محدوده فعالیت من در زمینه آموزش غواصی تفریحی از سطوح مقدماتی تا پیشرفته، مستندسازی دنیای زیر آب و بعضا همکاری با پروژه های تحقیقاتی زیر آب است.

در مورد غواصی صنعتی چطور؟

غواصی صنعتی شاخه ای کاملا جداگانه است که مراکز آموزشی و دوره های تخصصی خودش را دارد. زنده یاد مرحوم فریدون سروری یکی از گنجینه های این رشته بودند که در تهیه مستند غواصی در موج شکن ساحل شیرینو ، افتخار آشنایی با ایشان را داشتم و با سایر  اساتید گرانقدر نیز که در این زمینه فعالیت دارند بعضا دوادور یا از نزدیک، اشنایی و دوستی دارم.
خیلی مایلم دارم از دو شخصیت برجسته ، جناب دریادار ملک زادگان فرمانده اثبق کل نیروی دریایی و دریادار سرنوشت از فرمانده گان ناوچه پیکان در عملیات مروارید یاد کنم که جزو گنجینه های نیروی دریایی و در عین حال غواصی کشور هستند و افتخار آشنایی و معلمی فرزندان این دو برزگوار رو داشتم. این عزیزان در کنار تخصص های بالای نظامی، به لحاظ فنی مهندسی نیز از جمله در زمینه غواصی صنعتی جزو نوابغ هستند.
در جزیره زیبای کیش مزیت ها و پتانسیل های گردشگری بالایی در زمینه غواصی در مقایسه با سایر نقاط کشور داریم که با بالفعل کردن آنها می توان گردشگری دریایی و غواصی تفریحی را به سطح به مراتب بالاتری ارتقا داد.
هرچند جزیره کیش قطب غواصی تفریحی کشور است و امکانات رفاهی،  شناورها و تجهیزات غواصی کلوپ های آن در مقایسه با سایر نقاط کشور قوی تر است ، اما در مقایسه با سطوح بین المللی و بسیاری از کشورها ، ظرفیت برای گسترش و سرمایه گزاری بسیار زیاد است.
به طور مثال کشور ترکیه امکانات و شناورها و تجهیزات به مراتب بهتری برای تورهای تفریحی دریایی و غواصی دارد والبته هزینه این تورها چندین برابر هزینه های دریافتی در مراکز تفریحات دریاییایران است.
جزیره کیش از سوی بسیاری از گردشگران خارج از کشور شناخته شده است ، اما جذب آنها و توسعه گردشگری در این زمینه نیازمند ایجاد تسهیلات، توصعه پایدار و سرمایه گزاری و برنامه ریزی وسیع تری است که درنهایت تمام بخش ها از جمله صنعت هواپیمایی ، رستوران ها ، هتل ها ، مناطق بوم گردی ….. و تمامی متولیان گردشگری می توانند در آن نقش موثری داشته باشند.

پاسخ کوتاه به سوال های کوتاه؟

* بومیان کیش؟
– دوست داشتنی و صبور و مهربان
* آقای کاظم بایرام بخش؟
گنجینه از اطلاعات و یکی از ذخایر مستند سازی دریایی کشور
* سایت بیگ کورال؟
– سایتی با مرجان های بزرگ که نیازمند مراقبت ویژه است
* آقای نرگسی؟
– شناسنامه غواصی گردشگری جزیره کیش
* خلیج فارس ؟
عشق هر ایرانی که به دنیای آب و کشورش علاقه مند است
* جزیره هندورابی؟
– جزیره ای بکر و زیبایی که بسیاری از طبیعت گردان تا کنون شانس دیدن آن را نداشته اند.
* غواصی؟
– تولدی دوباره که زندگی من را متحول کرد.
* کیش؟
– نگین ایران